Pedagogika Planu Daltońskiego
W roku szkolnym 2021/2022 rozpoczęliśmy wdrażanie w pracy wychowawczo – dydaktycznej koncepcję pedagogiki Planu Daltońskiego.
Plan daltoński jest systemem nauczania opracowanym w latach 20 XX wieku przez amerykańską nauczycielkę, Helen Parkhurst. Nazwa nurtu pochodzi od miasta Dalton w stanie Massachusetts, w którym założyła pierwszą na świecie szkołę daltońską.
Głównymi filarami planu daltońskiego są:
- odpowiedzialność
- samodzielność,
- współpraca,
- refleksja
Plan daltoński w przedszkolu zakłada podział sali na mniejsze części, różne kąciki tematyczne, np. plastyczny, czytelniczy, gier planszowych, przyrodniczy czy badawczy.
Aby umożliwić realizację założeń edukacji daltońskiej w odpowiedni sposób planujemy organizację pracy w przedszkolu. Jest ona oparta przede wszystkim na wizualizacji wszystkich działań podejmowanych przez dziecko w przedszkolu, m.in. czas na zadania, na zabawę, dni tygodnia, urodziny, plan dnia, wydarzenia, kalendarz pogody, dyżury, prawa ręka.
Kolorowa wizualizacja dni tygodnia.
Zaznaczanie obecności
Rano po przyjściu do grupy, dzieci zaznaczają swoją obecność na tablicy. Dzięki tej czynności dzieci uczą się nie tylko obowiązkowości ale również rozpoznawania zapisu swojego imienia.
Samopoczucie
Dzieci każdego dnia po wejściu do sali określają swoje samopoczucie poprzez przypięcie kartonika z imieniem na ilustracji z emotikoną symbolizującą określoną emocję (radość, smutek, złość/niezadowolenie).
W dowolnym momencie w ciągu dnia mogą zmienić oznaczenie, w zależności od tego jak zmienia się ich samopoczucie.
Rytm dnia
Do planowania dnia, służą nam obrazki z dziennymi rytmicznymi kartami, obok których znajdują się papierowe zegary, wskazujące czas rozpoczęcia danej aktywności. Dzięki takim rytmicznym kartom dziecko samo będzie mogło pilnować porządku dnia, co w konsekwencji rozbudzi u niego poczucie odpowiedzialności.
Kalendarz pogody
Przedszkolaki, za pomocą piktogramów przedstawiających zjawiska atmosferyczne, zaznaczają każdego dnia jaka jest aktualnie pogoda. Dzięki temu poznają nazwy miesięcy a także charakterystyczne dla każdej pory roku zjawiska atmosferyczne.
Urodziny dzieci
Dzieci lubią obchodzić urodziny w przedszkolu. Zobrazowanie kalendarza urodzin pozwala na przybliżenie i umiejscowienie daty ich urodzin w przestrzeni całego roku. Jednocześnie przedszkolaki utrwalają przy tym nazwy pór roku i miesięcy, uczą się empatii i relacji społecznych.
Wizualizacja dyżurów w grupie
W każdy poniedziałek wybieramy dyżurnych, którzy przez cały tydzień wypełniają określone obowiązki. Zdjęcia/imiona dyżurnych umieszczone zostają na tablicy przy emblematach symbolizujących rodzaj dyżuru: dyżurni od stolików, od łazienki, kącika plastycznego, kącika przyrodniczego, kącika czytelniczego, kącika kuchennego, kącika konstrukcyjnego.
Liczba dzieci w kącikach
Kąciki tematyczne zostały oznaczone w salach kartonikami w celu określenia liczby dzieci, które jednocześnie mogą korzystać z danego kącika. Pozwala to na samokontrolę przez dzieci a także przemyślane i kreatywne korzystanie z kącików.
Dziecko jest samodzielne w codziennych czynnościach samoobsługowych i zajęciach dydaktycznych.
Prawa ręka- pomocnik nauczyciela
Zegar daltoński wizualizuje upływ czasu. Jego tarcza została podzielona na cztery części. Każdy kolor oznacza upływający czas- 5, 10, 15 i 30 minut. Zegar pomaga dzieciom zrozumieć pojęcie czasu, a także uczy planowania pracy.
Sygnalizator służy do niewerbalnej komunikacji nauczycielki z dziećmi. Pomaga w ustaleniu formy pracy na zajęciach w przedszkolu.
Tablica zadań w planie daltońskim wizualizuje zadania do samodzielnego wykonania w danym tygodniu. Znajdują się na niej imiona dzieci.
W każdy poniedziałek nauczycielka przedstawia dzieciom zadania edukacyjne i omawia dokładnie sposób ich wykonania. Dzieci same decydują kiedy wykonują zadania (dzień wykonania zadania zaznaczają magnesem w kolorze danego dnia), jak również samodzielnie sprawdzają poprawność jego wykonania.
Wizualizujemy współpracę
Ważnym krokiem w rozwijaniu umiejętności dzieci będzie wykonanie zadania w parach. Każdego tygodnia pary będą się zmieniać, co pozwoli dziecku na kontakt i lepsze poznanie kolegi / koleżanki. Dzieci mogą bawić się z przyjacielem / przyjaciółką, ale muszą nauczyć się również bawić z innymi bez wykluczania kogokolwiek. Wizualizacja par w postaci zestawionych zdjęć lub imion dzieci pozwala ułatwić zapamiętanie, z kim zostały dobrane „do pary” w określonym tygodniu.
Co daje dzieciom edukacja daltońska:
- możliwość działania, a nie sięgania po gotowe rozwiązania,
- swobodę w wykonywaniu działań we własnym tempie i czasie czyli na indywidualnym planowaniu i pracy każdego dziecka,
- możliwość poszukiwania i badania od najmłodszych lat,
- naukę odpowiedzialności za siebie i innych,
- możliwość włączenia się w różnego rodzaju aktywności,
- poszanowanie pracy innych,
- umiejętność oceniania siebie i wytworów swojej pracy,
- umiejętność wyciągania wniosków,
- umiejętność współpracy z innymi,
Informacje przygotowała Katarzyna Zasada